مجله خبری تشریفات

براین اساس کل مجموع مساحت پیشرفته، حدود 1216 مترمربع بوده میباشد. و این مساحت مبتنی بر ذرع ید با آنچه را که مهندسان با متراژ بنای فعلی جهت گزینش حدود مسجد در طول خلیفه دوم ارائه داده اند، یعنی 1100 مترمربع چندان اختلافی ندارد و می اقتدار آن مستندات تاریخی را مقرون به درستی داشت .

بعد از انجام بسط ذکر شده، در قرارگرفتن درب های والا مسجد ، تغییراتی نتایج شد باستثنای ابواب سابق : عاتکه ، پک پذیرایی ترحیم مشهد جبرئیل ، شامی دو درب دیگر به آن افزوده شد و مسجد دارنده شش درب به گستردن ذیل شوید :

باب مروان در دیوار غربی، که به باب السلام معروف میباشد. مجدداً محاذی به عبارتی جهتی که پیش از اینً بوده، جلوتر کشیده شد .

باب عاتکه در دیوار شرقی که به باب الرحمه موسوم میباشد .

باب جبرئیل در دیوار شرقی مسجد ، همچنان باقی ماند . چون در آن سمت ، توسعه یا این که تغییراتی شکل نپذیرفت .

باب النساء درمنتهای شمالی دیوار شرقی مسجد سازه شوید، که به اختلاف آن را از ساخته های خلیفه دوم گفته اند .

دو درب در دیوار شمالی یا این که جهت شامی مسجدالنبی (صلی الله علیه و آله و سلم) .

پیشرفت خلیفه سوم : افزایش روزافزون جمعیت مسلمانان درشهر مدینه و مسافرت قبائل مسلمان به سوی مدینه، از موجباتی بودند که توسعه مسجد را ضروری کرده بود. بنای مسجد در حین خلیفه سوم فرسوده و دیوارها و ردیف های آن رو به پوسیدگی گذاشته بود. در سال24 هجری قمری که خلیفه سوم به خلافت رسید، عموم مدینه پیرامون انباشته شدن جمعیت و مقداری مکان در مسجدالنبی (صلی الله علیه و آله و سلم) خاصه در جماعت آدینه با او به گفت‌و‌گو پرداختند و خواهان توسعه و گسترش مسجد شدند.

«مسجد سهله» که بسیار مشهور است، بعد از ظهور امام بعد از ظهر(عج) محلّ زندگی او و خانواده شان و نیز محلّ گردآوری مال عموم و تقسیم غنائم بین مسلمان ها خواهد بود، در ورودی شهر «کوفه» جای‌دارد. کوفه پس از دورة فتوحات اسلامی، در همین مکانی بود که به شهر تبدیل شد. این شهر پک پذیرایی ترحیم مشهد در فاصلة ده کیلومتری از «نجف اشرف» و صد و پنجاه کیلومتری «بغداد» واقع گردیده است.

«مسجد سهله» که بسیار دارای اسم و رسم میباشد، پس از ظهور امام بعد از ظهر(عج) محلّ زندگی او و خانواده شان و نیز محلّ گردآوری بیت المال و تقسیم غنائم فی مابین مسلمانان خواهد بود، در ورودی شهر «کوفه» جای‌دارد. کوفه بعداز دورة فتوحات اسلامی، در همین مکانی بود که به شهر تبدیل شد. این شهر در فاصلة ده کیلومتری از «نجف اشرف» و صد و پنجاه کیلومتری «بغداد» واقع شده است.

مسجد سهله، بعداز «مسجد کوفه» ساخته شد و یک کدام از گرانقدر ترین مساجدی است که در قرن اوّل هجری قمری در کوفه تجدید بنا شد. این مسجد از سمت شمال غربی مسجد جامع که در فاصلة دو کیلومتری آن قراردارد، قابل مشاهده هست. مسجد سهله آغاز در زمینی بایر و غیر مسکونی ساخته شد.

از مسجد سهله با نام های دیگری نیز خیال و خاطر شد‌ه‌است: «مسجد قُرا»، «مسجد بِرِّی»، «مسجد سُهَیل»، «مسجد مخلوق قُبَیس» و «مسجد بَنِی ظَفَر»؛ ولی «سَهله» مشهورتر از بقیة نام هاست.

نام گذاری به «قُرا» به باعث وجود روایتی از امیرمؤمنان، علی(ع) است که فرمود:

«در شهر کوفه، چهار مکان مقدّس وجود داراست که هر کدام، دارای مسجدی است.» از حضرت نام آنان را پرسیدند؛ فرمود: «یکی از آنها مسجد سهله می‌باشد. مسجد سهله محل اُتراق خضر نبی(ع) میباشد و هیچ اندوهگینی به این مسجد وارد نمی شود؛ مگر اینکه خداوند اندوه او را می زداید و ما اهل بیت، مسجد سهله را به نام مسجد قُرا خیال می کنیم.»

به طور همزمان با این توسعه یک پارکینگ دو طبقه به مساحت 390000 مترمربع و به گنجایش 4200 اتومبیل تشکیل شده که در آن پله های ساده، پله های متحرک ، بالا بر برای سالمندان و نیز بالابر اختصاصی جانبازان نصب شد‌ه‌است. همینطور اتاق هایی برای برق، مرکزها تعمیراتی، دفترها کار ، کانال های آب و فاضلاب پک پذیرایی ترحیم مشهد ، سیستم ایمنی اتومات حریق آدرس که در حین حریق سوزی به صورت خود کار شروع به فعالیت کرده و دیواره ای از آب بین مناطق حریق گرفته و سایر بخش ها به طور حائل ساخت می کند نیز وجود دارد.

در میان محوطه پارکینگ ساختمان هایی در 4 طبقه برای خدمت های بهداشتی تاسیس گردیده که در آن حدود 6000 محل وضو و 2000 دستشویی شغل نهاده گردیده است.

همینطور تحت عنوان یک شغل احتیاطی برای پناه برق مایحتاج مسجد و واحدهای احداثی دیگر چهار منبع متفاوت در لحاظ گرفته گردیده که دوتای آن از کمپانی برق مدینه منوره و منبع سوم متشکل از شش دینام مولد بسیار تبارک میباشد و چهار‌مین منبع از تعداد متعددی باتری که در داخل مسجد النبی فعالیت نهاده شد‌ه‌است تشکیل می‌شود. چنانچه یکی منابع برق شهر جداگانه گردد برق مسجد به صورت اتومات از منبع دوم مدد می گردد و در حالتی که هر دو منبع شهری از فعالیت بیافتند که‌این پدیده فوق العاده کم است، منبع سوم به صورت خودکار به شغل خواهد زمین‌خورد و در صورتی‌که کلیه منابع از فعالیت افتادند که‌این وضعیت مشابه به محال می‌باشد برق مسجد و مرکزها ضروری از روش چهار‌مین منبع هواخواهی گردد.

در دو صحن پیشین مسجد نیز، چترهای خودکاری گذارده گردیده که برای دوری از آفتاب و باران گشوده و بسته می‌شوند.

محمد بن محمد بن هاشم حسینی رضوی قمی، به تقاضای مولی محمد باتقوا قمی، به سال1176هجری، در باره‏ی فضیلت‏شهر قم و تاریخچه‏ی تاسیس مسجد مقدس جمکران، کتاب قیمت‏مندی تایپ کردن و آن را« خلاصة البلدان» نام گذارده است .

روحانی آقا تبارک تهرانی، این کتاب را مشاهده کرده و گزارش آن را در« الذریعه» پک پذیرایی ترحیم مشهد آورده میباشد [14]

مرحوم کاتوزیان، این کتاب را در اختیار داشته، فرازهایی از این کتاب را در کتاب «انوار المشعشعین »آورده می باشد .

وی، درین رابطه، حدیثی از امیر مؤمنان علیه السلام آورده، که فرازهایی از آن را در این جا می‏آوریم و علاقه‏مندان به گستردن بیش‏تر را به کتاب انوار المشعشعین رهنمون می‏شویم . او می‏گوید :

در کتاب خلاصة البدان از کتاب مونس الحزین – از تصنیفات شیخ صدوق – با سند صحیح و معتبر، از امیر مؤمنان علیه السلام ماجرا کرده که خطاب به حذیفه فرمود: «ای پسر یمانی! در اول ظهور، خروج نماید قائم آل محمد علیه السلام از شهری که آن را قم گویند )[15] و مردم را دعوت به حق می‏کند، همه‏ی خلائق از شرق و غرب، به آن شهر روی آورند و اسلام، تازه شود …

ای پسر یمانی! این زمین، مقدس می باشد، از تمامی‏ی لوث‏ها، پاک میباشد …

عمارت آن، هفت فرسنگ در هشت فرسنگ باشد . رایت وی بر این کوه سفید بزنند، به نزد دهی قدیمی، که در جنب مسجد است، و قصری دیرین – که قصر مجوس می‌باشد – و آن را «جمکران‏» خوانند . از ذیل یک مناره‏ی آن مسجد بیرون آید، نزدیک آن جا که آتش‏خانه‏ی گبران بوده … [16]

از این حدیث‏شریف، استعمال می‏خواهد شد به گونه ای که مسجد سهله در حین ظهور حضرت بقیة‏الله، ارواحنا فداه، پایگاه آن حضرت خواهد بود، مسجد مقدس جمکران نیز در بعد از ظهر ظهور، رده خاصی دارد و پایگاه دیگری برای آن حضرت است .

این کلیسا در نصیب داخلی خویش بسیار گرانقدر است و وضعیت پیچیده‌ای دارااست. تالار اصلی آن یک گنبد مرکزی با شعاع ۲۴/۳۱ متر و طول در حدود هفت متر دارااست. این گنبد از یک سری سقف پشت سرهم و همینطور 40 پنجره کمانی ساخته شده میباشد. این پنجره ها وسعت متعددی از نوروروشنایی را وارد فضای تالار پک پذیرایی ترحیم مشهد می‌نماید.

در طی قرن‌هایی که از قدمت این بنا می‌گذرد، گنبد تالار اصلی را بارها ترمیم و تجدید بنا کرده‌اند. اکنون گنبد موقعیت دایره وار خویش را از دست داده و بیشتر مشابه به بیضی می‌باشد. تمامی مقاطع داخلی با سنگ مرمر سبز و سپید و یا این که سنگ آذرین بنفش و یا این که موزاییک های طلایی رنگ فرش شده است. ردیف‌هایی که در فضای داخلی وجود دارااست نیز روکش‌هایی از همین مال دارا‌هستند و بدین ترتیب فضاهای داخلی درخشندگی دیده گیری را ارائه می دهند.

به صورت کلی بخش‌های مسجد ایا صوفیه به تفصیل پایین میباشد:

گنبد

کوزه مرمر

حیاط غربی و مدخل

سرسرای بالا

لژ اختصاصی ملکه

درب مرمر

مختصری از معماری مسجد ایا صوفیه

مختصری درباره تزئینات جانور در ایا صوفیه

تزئیات داخلی ایا صوفیه یکی از مهمترین قسمت‌های آن را تشکیل می‌دهد، در طول جاستینیان این تزئینات پیاده سازی با تخته سنگ‌های مرمر روی دیوارها و موزائیک را دربرگیرنده می شد. دو فرشته، جبرییل (Gabrial) و میکاییل (Michael) بر روی پشت و بغل سکوی خطابه کلیسا و شماری دکور تلویحی بخشی از تزئینات به مکان باقی‌مانده از آن دوران می‌باشد.

همینطور شماری موزائیک‌های دکوری در این بنا وجود داشته میباشد که در طول جنگ‌های ضد مذهبی از بین رفته‌اند و موزائیک‌های که اینک وجود دارند مرتبط با پس از این مبارزه‌ها می باشند. موزائیک‌های تزئینی، ثروت‌ها، عتیقه‌های مذهبی، تصویرهای نگارگری گردیده و... به مورو زمان در زمان همگی سال‌ها و قرن‌های تراس ایا صوفیه به این شرکت اضافه شدند.

حسن بن مثله می‏گوید: «در دل خویش گفتم که تو این جا را یک زمین ساده خیال می‏کنی، این جا مسجد حضرت صاحب و مالک الزمان علیه السلام است .

پس آن حضرت به اینجانب اشاره کردند که برو !

زیرا مقداری راه پیمودم، توشه دیگر مرا صدا کردند و فرمودند: «در گله‏ی جعفر کاشانی – چوپان – بزی میباشد، می بایست آن بز را بخری . در حالتی‌که عموم پولش را دادند، با پول آنها خریداری کن، وگرنه پولش را خودت پرداخت کن . فردا شب آن بز را بیاور و درین موضع ذبح کن . آن گاه روز چهارشنبه [9] هجدهم ماه میمون پک پذیرایی ترحیم مشهد رمضان، گوشت آن بز را بر بیماران و اشخاصی که مرض صعب‏العلاج دارا هستند، انفاق کن که حق گرانقدر همگی را شفا دهد

آن بز، ابلق می باشد . موهای بسیار دارد . هفت نماد سپید و سیاه، هر یک کدام از به اندازه‏ی یک درهم، در دو طرف آن میباشد که سه نماد دریک سمت و چهار نماد در طرف دیگر آن می‌باشد .

بعد از آن به شیوه افتادم . یک توشه دیگر منرا فرا خواند و فرمود: «هفت روز یا این که هفتاد روز درین محل اقامت کن‏ [10]

حسن بن مثله می‏گوید: « اینجانب، به منزل رفتم و کلیه‏ی شب را در درنگ بودم تا صبح طلوع کرد . نماز صبح خواندم و به نزد علی منذر رفتم و آن ماجرا را با وی میان نهادم .

همراه علی منذر، به رده دیشب رفتیم . پس وی اذعان کرد: «به معبود عهدوپیمان که آرم و علامتی که امام علیه السلام فرموده بود، این جا نهاده میباشد و آن، این که حدود مسجد، با میخ‏ها و زنجیرها معلوم شده است » .

آن‌گاه به نزد سید ابوالحسن الرضا رفتیم . زیرا به سرای او رسیدیم، غلامان و خادمان وی گفتند :

« شما از جمکران می باشید؟» . گفتیم: «بله .» . پس گفتند: «از نخستین صبح زود، سید ابوالحسن درانتظار شما است . »

ساعت بازدید و هزینه ورودی مسجد سلیمانیه

مسجد سلیمانیه استانبول از ساعت ۹ صبح تا ۶ بعدازظهر باز میباشد و می‌توانید از این بنای تاریخی دیدن فرمائید. ولی مسجد در ساعت‌های برگزاری نماز بسته هست. می بایست زمان را به‌نحوی تهیه فرمائید که غیر ساعت‌های برگزاری نماز دراین مکان حضور داشته باشید.

بازدید از مسجد سلیمانیه رایگان میباشد و نیازی نیست که هزینه ای پرداخت نمائید. البته برای نگهداری از این بنای تاریخی، از کمک‌های مالی گردشگران و بازدیدکنندگان استقبال میشود.

در حالتی‌که به تاریخ امپراتوری عثمانی و روش معماری آنان عشق و علاقه‌مندید، قطعا نرم افزار بازدید از مسجد سلیمانیه را در اپ‌هایتان در مسافرت به استانبول داشته باشید. اما که دیدن این مسجد برای کلیه گردشگران خالی از لطف نخواهد بود. فراموش نکنید که برای رفتن به مساجد ترکیه می بایست حجاب داشته باشید. در‌حالتی که خانمید، یک شال بلند یار داشته باشید و خرقه آستین‌بلند بپوشید.

تاریخچه مسجد سلیمانیه استانبول

برنامه‌ریزی برای ایجاد کرد مسجد سلیمانیه به قرن شانزدهم هجری برمی‌خواهد شد. پک پذیرایی ترحیم مشهد این مسجد روی تپه سوم استانبول ساخته‌گردیده است. انتخاب این جای می تواند دلایل مختلفی داشته باشد.

شاید سلطان می‌مراد بعد از مرگش هم فرمانروای غیابی استانبول باشد. حتی ممکن می‌باشد پادشاه می‌مراد با این نحوه مسجد را به آسمان مجاورت‌خیس نماید تا دعاها در آن زودتر مستجاب گردد. درهرصورت، گزینش جای ایجاد کرد مسجد برعهده شاه سلیمان بوده و چه در سرش می‌قبلی که مسجد را روی تپه ساخته، آفریدگار میداند.

اساس‌های اولیه مسجد سلیمانیه استانبول در سال ۱۵۵۰ میلادی گذاشته شد و ساختن آن هفت سال به درازا کشید تا سرانجام در سال ۱۵۵۷ میلادی از این مسجد بلندمرتبه رونمایی شد و آن را بهره برداری کردند.

تعیین کنیه دو‌مین مسجد استانبول برای مسجد سلیمانیه کاری شایسته بود. چراکه پس از مسجد ایاصوفیه، این مسجد از دید مساحتی از آحاد مسجدهای سطح شهر بزرگ‌خیس میباشد.

۳. مسجد علی (ع)

اين مسجد در شمال غربي «مسجد الغمامه» و در مسافت تقريباً ۹۰ متري آن واقع هست. در برخي از كتاب هاي مرتبط با تاريخ مدينه آمده هست: پيامبر يك يا دو سال در اين مسجد نمازگزارده میباشد. برخي از شاعران ابياتي درباره اين مسجد سروده و نسبت به سكونت در منزل هاي محیط آن اشتياق پيدا كرده اند. اكنون مساحت اين مسجد بزرگتر از مساحت مسجد اصلي هست و به تازگي تجديد سازه گردیده است.

۴. مسجد شجره

مسجد شجره در مسير خروج از مدينه به طرف مکه، و در حوزه‌ ابيار علي مي باشد و تشریفات ترحیم مشهد محل احرام و ميقات كساني هست كه از مدينه عازم حج يا عمره مي شوند. پيامبر گرامي اسلام بارها از اين مسجد، محرم شدند و به طرف مکه رفتند.

۵. مسجد آدینه

پیامبر(ص) به‌دنبال مسیر از قبا به یثرب، فی مابین قوم و قبیله بنی سالم برای اولیه توشه نماز آدینه را اقامه کرد و همین مورد سبب ساز شد تا محل نماز خواندن نبی خداوند (ص) تحت عنوان مسجد الجمعه شناخته گردد.

۶. مسجد عتبان بن صاحب و مالک

مسجد عتبان بن صاحب نیز یکی مساجد حوزه‌ قبا بوده می باشد. ابن عتبان که از نقبای انصار بود، از پیامبر خداوند(ص)خواست تا به خانه او بیاید تا وی برای حضرت محلی برای نماز صحیح نماید. انگیزه این درخواست این بود که بعضی وقتها، سیل بین وی و مسجد محل مسافت می‌انداخت. نبی خداوند(ص) به خانه او رفته، و در قسمتی از منزل‌اش نماز خواند و به عبارتی جای تحت عنوان مسجد شناخته شد.

یکی‌از صحن‌های مسجد گوهرشاد

این مسجد در جنوب آرامگاه رضوی قراردارد و به رواق‌های دارالسیاده و دارالحفاظِ آن پیوسته می باشد. یک صحن به گستردگی ۲۸۰۰ متر مربع دارااست و زیربنای آن ۹۴۰۰ متر مربع می‌باشد. بنای مسجد مشتمل برٔ ۴ حیاط تبارک و ۷ شبستان میباشد. گنبدخانه پشت حیاط مقصوره، با شبستان‌های یک طبقه، نصیب‌های متفاوت مسجد را به هم پیوند میدهد. حیاط جنوبی، ایوان مقصوره اسم دارااست و ایوان شمالی، معروف به حیاط دارالسیاده میباشد. تراس شرقی، ایوان اعتکاف نامیده میگردد و حیاط غربی، ایوان روضه خوان بهاء الدین نامگذاری شد‌ه‌است. مسجد چهار ایوانه است و وسیع ترین آن جنوبی یا این که مقصوره میباشد که گنبد روی آن واقع گردیده و مناره های آن که از قدیمی ترین مناره هاست آن را از دیگر مساجد مستقل می سازد.

مصالح و تزیینات فراوانی پک پذیرایی ترحیم مشهد دست به دست هم داده اند تا این موسسه ی خوشگل را به وجود آورده اند.. عواملی مثل تقارن، ریتم و رنگ، علاوه بر صورت آفرینی دارنده پیام می باشند و در بناهای اسلامی خصوصاً مسجد کاربرد فراوان دارا هستند. در مسجد گوهرشاد طریق قرارگیری ایوان ها، مناره ها و رواق ها دارنده تقارن میباشند. زمانی وارد مسجد گوهرشاد می شویم، در میان تزیینات کاشی مالامال نقش و نگاری قرار می گیریم که در حیث اول همگی آبی‌رنگ به حیث می رسند. البته هرچه به دیواره های آن و حیاط ها مجاورت می شویم، تأثیر متفاوتی را حس می کنیم. این تأثیر شایسته ترین راهنما برای هنرمند هست که رنگ ها را چه گونه در کنار هم قرار دهد تا جلوه ی بیشتری به شغل ببخشد. متأسفانه این جای با مجموع مختصات بارز، ناشناخته مانده و هیچگاه تحقیق جامعی از بعدها هنری آن نشده میباشد و به جرأت می اقتدار اعلام کرد پالت رنگی که در این شرکت معرفی گردیده تا کنون حادثه نیفتاده میباشد و در حالتی که اشکالاتی در آن به چشم می‌خورد قابل بخشودن میباشد.

درضمنً قبر مسلم بن عقيل و هاني بن عروه در دو مکان نزديک به هم، چسبيده به ديوار ضلع شرقي مسجد هست که از طريق يک در بزرگ که در ديوار نهاده گردیده است مي توان به حرم آن دو بزرگوار داخل شد. البته در شمالي هم به اين در آرامگاه رویکرد دارااست و قبر مختار ثقفي به آرامگاه مسلم بن عقيل نزديک تر هست. در دور تا بدور محوطه اين مسجد، هفتاد و شش حجره (غرقه) وجود پک پذیرایی ترحیم مشهد دارااست. کلاً درهاي ورود و خروج به مسجد چهارتاست:

1. »باب السده« که پر اسم و رسم به باب اميرالمؤمنين(ع) است؛

2. »باب الکنده« که در طرف غربي مسجد است؛

3. »باب الانماط« که محاذي قبله میباشد؛

4. »باب الفيل« يا الثعبان.

در اين مسجد مکانهاي مقدس و محرابهاي زيادي وجود داراست که هر يک از آنها‌را مقام مي نامند. برای مثال آنهاست:

1. جایگاه حضرت ابراهيم خليل(ع)؛

2. منزلت حضرت خضر(ع)؛

3. رده حضرت زين العابدين(ع)؛

4. منزلت نوح يا باب الفرج؛

5. رده اميرالمؤمنين(ع)؛

6. رده جبرئيل؛

7. دکه قضاء (محل قضاوت اميرالمؤمنين(ع))؛

8. دکه حضرت درستگو(ع)؛

9. محراب اميرالمؤمنين(ع) که محراب حضرت زکريا هم گفته مي شود؛

10. بيت الطشت؛

11. رده بيعت النبي(ص)؛

12. دکةالمعراج (محلي که پيامبر اکرم(ص) در شب معراج در آن جایگاه نماز به جاي آوردند)؛

و...

فضائل مسجد جامع کوفه

براي مسجد کوفه در روايات حضرات معصومين(ع) فضائل زيادي بيان گردیده است:

امام باقر(ع) مي فرمايند:

در‌صورتی‌که مردم به فضيلتي که مسجد کوفه دارااست واقف بودند؛ از راههاي بسيار دور به آنجا مهاجرت مي کردند. يک نماز واجب تلاوت در آنجا مساوي با به جاي آوردن يک حج و يک نماز مستحبي خواندن در آنجا معادل با جاری ساختن دادن عمره است9.