مجله خبری تشریفات

درباره این که قسم شکنى پس از نبرد بدر چه پیشینه و علتى داشته است، به تعدادی نوشته‌علمی مى توان اشاره کرد: یکى حوادثى می‌باشد که قبل از پیکار بنى قینقاع روى داد و رابطه ها مسلمانها با یهود را وارد مرحله نو اى کرد. تغییر‌و تحول پک پذیرایی ترحیم مشهد قبله که به لحاظ مشهور مورخان، یکى دو ماه پیش از بدر واقعه، از این جمله می‌باشد. در شرایطی که کشته شدن ابوعفک و عصماء ـ دو شاعر مخالف که به نقلى یهودى بودند(زهرى، الطبقات الکبرى ، ج2، ص21 و قاسم بن سلام، الأموال، ص262 ؛ بلاذرى، انساب الأشراف، ج1، ص479).ـ در سال دوم باشد، برهان دیگرى بر این نوشته ی علمی خواهد بود. به علاوه، گفته مى خواهد شد که کفار قریش پیش از پیکار بدر به عبدالله بن اُبى و بت پرستان اوس و خزرج نامه اى نوشتند و آنها را تهدید کردند که در شرایطی‌که رسول را بیرون نکنند یا نکشند، به هم پا تمامى عرب ها به سراغ او خواهند رفت و جنگ جویانشان را کشته و زنانشان را اسیر خواهند کرد. قریش در‌این نامه از زیادىِ دشمنان رسول آفریدگار یاد کرده، آنها‌را بر ضد آن حضرت تحریک کردند. عبدالله بن اُبى و بت پرستان مدینه در تامل رویارویی با رسول بودند که آن حضرت او را از حرکت بازداشت. بعداز جنگ بدر، قریش به یهود مدینه نامه نوشت و این بار آنان را به جنگ با مسلمانها فراخواند و ترساندن کرد. (صنعانى، المصنف، ج5 ، ص358).

در هر هم اکنون، خویشان بنى قینقاع دشمنىِ با مسلمان ها را آشکار کرده، با تکیه بر وعده هاى عبدالله بن اُبى منافق، اعلام نبرد کرد و با تجمع در قلعه ها به انتظار یارى او گرد هم آیی؛ ولى پیش از آن که عبدالله به یاری آن ها برود فرستاده خداوند او را محاصره کرد و سرنوشت آنان تن به باخت داده، تسلیم شدند و به جرم قسم شکنى از شهر رانده شدند. (واقدى، المغازى، ج1، ص369 به بعد).

این برخورد نبی با آن ها بر اساس قراردادى بود که در ابتداى هجرت امضاء کرده و بناى عدم تعرض به یکدیگر را گذارده بودند؛ لیکن خود یهودیان با ایجاد کرد بحران در مدینه، موجبات عکس العمل مسلمانان را فراهم کردند. بى شک و تردید در صورتی آن ها به طور مسالمت آمیز در کنار مسلمان‌ها به زندگى ادامه مى دادند دلیلى نداشت که به آن ها تعدی خواهد شد.

با شکست مسلمان‌ها در پیکار احد، یهودیان در پیامبرى محمد(صلى الله علیه وآله) شک و تردید کرده، قسم خود با آن حضرت را نادیده گرفتند؛ پس کعب بن اشرف همراه با چهل تن از یهود به مکه رفتند و با قریش عهد و پیمان همکارى امضا کردند. پس از برگشت آن ها از مکه، نبی کعب و همراهانش را به خاطر عهدشکنى کشت و با بنى نضیر درگیر شد. (بغوى، معالم التنزیل، ج2، ص19 ؛ طبرسى، مجمع البیان، ج5 ، ص386 و ج3، ص92 ؛ مناقب، ج1، ص248 و التفسیر الکبیر، ج10، ص501 ؛ هم چنین به زیر آیه دوازده سوره آل عمران در تفاسیر مراجعه شود). بدین ترتیب روایت، که در قضیه بنى نضیر صحیح تر از دیگر گزارش ها به نظر مى رسد، قتل کعب و مبارزه بنى نضیر هم زمان بعد از مبارزه اُحد، یعنى در سال چهارم رخ داد.

درباره این که قسم شکنى پس از نبرد بدر چه پیشینه و علتى داشته است، به تعدادی نوشته‌علمی مى توان اشاره کرد: یکى حوادثى می‌باشد که قبل از پیکار بنى قینقاع روى داد و رابطه ها مسلمانها با یهود را وارد مرحله نو اى کرد. تغییر‌و تحول پک پذیرایی ترحیم مشهد قبله که به لحاظ مشهور مورخان، یکى دو ماه پیش از بدر واقعه، از این جمله می‌باشد. در شرایطی که کشته شدن ابوعفک و عصماء ـ دو شاعر مخالف که به نقلى یهودى بودند(زهرى، الطبقات الکبرى ، ج2، ص21 و قاسم بن سلام، الأموال، ص262 ؛ بلاذرى، انساب الأشراف، ج1، ص479).ـ در سال دوم باشد، برهان دیگرى بر این نوشته ی علمی خواهد بود. به علاوه، گفته مى خواهد شد که کفار قریش پیش از پیکار بدر به عبدالله بن اُبى و بت پرستان اوس و خزرج نامه اى نوشتند و آنها را تهدید کردند که در شرایطی‌که رسول را بیرون نکنند یا نکشند، به هم پا تمامى عرب ها به سراغ او خواهند رفت و جنگ جویانشان را کشته و زنانشان را اسیر خواهند کرد. قریش در‌این نامه از زیادىِ دشمنان رسول آفریدگار یاد کرده، آنها‌را بر ضد آن حضرت تحریک کردند. عبدالله بن اُبى و بت پرستان مدینه در تامل رویارویی با رسول بودند که آن حضرت او را از حرکت بازداشت. بعداز جنگ بدر، قریش به یهود مدینه نامه نوشت و این بار آنان را به جنگ با مسلمانها فراخواند و ترساندن کرد. (صنعانى، المصنف، ج5 ، ص358).

در هر هم اکنون، خویشان بنى قینقاع دشمنىِ با مسلمان ها را آشکار کرده، با تکیه بر وعده هاى عبدالله بن اُبى منافق، اعلام نبرد کرد و با تجمع در قلعه ها به انتظار یارى او گرد هم آیی؛ ولى پیش از آن که عبدالله به یاری آن ها برود فرستاده خداوند او را محاصره کرد و سرنوشت آنان تن به باخت داده، تسلیم شدند و به جرم قسم شکنى از شهر رانده شدند. (واقدى، المغازى، ج1، ص369 به بعد).

این برخورد نبی با آن ها بر اساس قراردادى بود که در ابتداى هجرت امضاء کرده و بناى عدم تعرض به یکدیگر را گذارده بودند؛ لیکن خود یهودیان با ایجاد کرد بحران در مدینه، موجبات عکس العمل مسلمانان را فراهم کردند. بى شک و تردید در صورتی آن ها به طور مسالمت آمیز در کنار مسلمان‌ها به زندگى ادامه مى دادند دلیلى نداشت که به آن ها تعدی خواهد شد.

با شکست مسلمان‌ها در پیکار احد، یهودیان در پیامبرى محمد(صلى الله علیه وآله) شک و تردید کرده، قسم خود با آن حضرت را نادیده گرفتند؛ پس کعب بن اشرف همراه با چهل تن از یهود به مکه رفتند و با قریش عهد و پیمان همکارى امضا کردند. پس از برگشت آن ها از مکه، نبی کعب و همراهانش را به خاطر عهدشکنى کشت و با بنى نضیر درگیر شد. (بغوى، معالم التنزیل، ج2، ص19 ؛ طبرسى، مجمع البیان، ج5 ، ص386 و ج3، ص92 ؛ مناقب، ج1، ص248 و التفسیر الکبیر، ج10، ص501 ؛ هم چنین به زیر آیه دوازده سوره آل عمران در تفاسیر مراجعه شود). بدین ترتیب روایت، که در قضیه بنى نضیر صحیح تر از دیگر گزارش ها به نظر مى رسد، قتل کعب و مبارزه بنى نضیر هم زمان بعد از مبارزه اُحد، یعنى در سال چهارم رخ داد.